تهی گریزی

تُهی گُریزی ( به لاتین: Horror vacui ) در فیزیک، به این انگارهٔ ارسطو اشاره دارد که «طبیعت از فضای خالی بیزار است». در هنرهای تجسمی، اصطلاح تهی گریزی به پر کردن تمام سطح یک فضا یا یک اثر هنری با جزئیات اشاره دارد. [ ۱]
عبارت لاتین این مفهوم واژه به واژه به معنی «ترس از فضای خالی» و برابر یونانی آن یعنی kenophobia نیز به معنی «تهی هراسی» است.
این اصطلاح در چند معنا به کار می رود:
• در فیزیک دوران باستان و سده های میانه، این اصطلاح برای اشاره به این امر استفاده می شد که به نظر می رسد طبیعت از خالی ماندن بیزار است: در نقاط بدون پوشش زمین، گیاهان به سرعت ظاهر می شوند و ظرف خالی بلافاصله دوباره از هوا پر می شود. این فرضیه به ارسطو برمی گردد. وجود خلاء با آزمایش معروف اوانجلیستا توریچلی که در سال ۱۶۴۴ در فلورانس انجام شد ثابت شد. با این حال، مکانیک کوانتومی نشان داده است که در خلاء ذرات به طور مداوم ایجاد و تجزیه می شوند، به طوری که حتی در آنجا هم خلاء کامل وجود ندارد.
• در فلسفه، تهی گریزی معادل پوچی گریزی است و به وضعیت انسانی اشاره دارد که نمی تواند با تردیدها و عدم قطعیت ها و پرسش های بی پاسخ زندگی کند. بر پایه این استدلال، انسان می کوشد برای هر پرسشی پاسخی درخور بیابد و برای هر پدیده ای توضیحی بجوید.
• در هنرهای تجسمی، منظور از تهی گریزی، گرایش برخی هنرمندان به پر کردن همه فضای خالی در آثارشان است، به ویژه با تزئینات کوچک. گلدان های قدیمی ساخت جزیره کرت یونان نمونه اولیه این سبک و گرایش است.
• به عنوان نمونه ای دیگر، در نقشه نگاری های قدیمی، سرزمین ها و مناطق ناشناختهٔ آن زمان را ترجیحاً با تصاویری از انسان های وحشی و حیوانات ( افسانه ای ) و دریاها و اقیانوس های آکنده از هیولاهای دریایی و تریتون ها پر می کردند.
• کارشناسان دست نویس های قدیمی نیز از این اصطلاح برای نشان دادن گرایش اواخر قرون وسطی به پر کردن هر فضای موجود در نسخه های خطی نفیس استفاده می کنند. به عنوان نمونه می توان به تزئینات حاشیه ای گل و بلبل، حروف اول تزیین شده، پرکننده های خط و مینیاتورها اشاره کرد.
• به عنوان تیتر آثار:
• تهی گریزی ( Horror vacui ) مجموعه ای از داستان های کوتاه ژاک هملینک است که در سال ۱۹۶۶ منتشر شد.
• تهی گریزی یا وحشت خلأ ( Horror vacui ) فیلمی از روزا فون پراونهایم، فیلمساز آلمانی است که در سال ۱۹۸۴ منتشر شد.